SAKRAMENTY

Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielane życie Boże. Obrzędy widzialne, w których celebruje się sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi. Przynoszą one owoc w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią dyspozycją (KKK 1131). Sakramenty święte przeznaczone są dla żywych i dla wierzących.

W Kościele katolickim istnieje siedem sakramentów. Są to:

• Chrzest
• Bierzmowanie
• Eucharystia
• Pokuta
• Kapłaństwa
• Małżeństwa
• Sakrament chorych

Liczba sakramentów

Katolicka doktryna mówiąca, że jest 7 sakramentów, formowała się dość długo. W XI w. św. Piotr Damiani ( 1072) wymieniał 12 sakramentów. Oprócz znanych nam siedmiu jeszcze: namaszczenie na króla, dedykację kościoła, konsekrację dziewic, poświęcenie zakonnic i obmycie nóg w Wielki Czwartek. Inni dodawali jeszcze jałmużnę. Hugo od św. Wiktora (1096-1141), który uważał augustyńską definicję sakramentu za zbyt szeroką, zaproponował zawężenie jej znaczenia i do sakramentów zaliczył oprócz uznawanych obecnie również wcielenie Chrystusa, Kościół, wodę święconą, święte rany, znak krzyża i śluby . Liczba 7 pojawiła się dopiero w XII w., ale ryty te były w użyciu na długo przedtem, gdy wykrystalizowała się teologiczna koncepcja sakramentów jako skutecznych znaków łaski. Właśnie takie określenie sakramentów pozwoliło odróżnić je od innych znaków. W magisterialnych orzeczeniach Kościoła liczba siedmiu sakramentów pojawia się w 1208 r. w Wyznaniu wiary przepisanym Waldensom, gdzie wymienia się je wszystkie, na Soborze Liońskim II (1274 r.), a następnie Florenckim (1439 r.) w wyznaniu wiary Michała Paleologa. Sobory te stwierdziły, że jest siedem sakramentów i wyliczyły je. Sobór trydencki stwierdził zaś zdecydowanie, że jest ich ani więcej, ani mniej jak siedem. Takie jest więc stanowisko teologii i wiary katolickiej.

Podział sakramentów

• Sakramenty, które można przyjąć raz w życiu, czyli niepowtarzalne (chrzest, bierzmowanie, święcenia kapłańskie i takie, które można przyjąć wiele razy, czyli powtarzalne (Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, małżeństwo).
• Sakramenty, które można przyjąć tylko w stanie łaski uświęcającej - tzw. sakramenty żywych (bierzmowanie, Eucharystia, namaszczenie chorych, święcenia kapłańskie, małżeństwo) i takie, które przyjmuje się dla zgładzenia grzechów - tzw. sakramenty umarłych (chrzest, pokuta).
• Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego (chrzest, bierzmowanie, Eucharystia), sakramenty uzdrowienia (pokuta, namaszczenie chorych), sakramenty w służbie komunii i posłania wiernych (święcenia kapłańskie, małżeństwo)

Skuteczność i znaczenie sakramentów

W teologii katolickiej skuteczność sakramentów należy do dziedziny misterium. Jeżeli zostały udzielone zgodnie z rytuałem przez upoważnioną osobę, sakramenty są ważne 'ex opere operato' (same w sobie, same przez się), czyli niezależnie od sprawiedliwości udzielającego (szafarza) i przyjmującego sakrament. Chrzest i bierzmowanie należą do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej. Są przyjmowane tylko raz i wiążą się na ogół z narodzinami i wejściem w okres dojrzałości. Eucharystia jest znakiem pożywienia i wspólnoty; pokuta - misterium przebaczania grzechów, a namaszczenie chorych - misterium pomocy w chorobie. Święcenia kapłańskie (kapłaństwo) upoważnia chrześcijanina do wypełniania urzędu kapłańskiego, a małżeństwo (sakrament małżeństwa) upoważnia dwoje ludzi do założenia chrześcijańskiego związku małżeńskiego. Skutki sakramentów zależą jednak także od dyspozycji tego, kto je przyjmuje.  

SAKRAMENTALIA

Sakramentalia to akty religijne noszące pewne podobieństwo do sakramentów (znak sakralny połączony ze słowami modlitwy), które oznaczają skutki, przede wszystkim duchowe, a osiągają je przez modlitwę Kościoła. Przygotowują one ludzi do przyjęcia głównego skutku sakramentów i uświęcają różne okoliczności życia.

Sakramentalia można podzielić na:

• Pogrzeb katolicki
• Błogosławieństwa i poświęcenia
• Egzorcyzmy
• Obrzędy klasztorne:

-          Profesja zakonna (Obrzęd przyjęcia do nowicjatu, Obrzęd pierwszej profesji, Obrzęd profesji wieczystej, Obrzęd odnowienia ślubów)

-          Konsekracja dziewic

-          Benedykacja opata

-          Benedykacja ksieni

• Dedykacja kościoła - poświęcenie kościoła